دستور العمل کاشت، داشت و برداشت ارزن:
مقدمه :
ارزن ها جزو غلات دانه ريز و گياهان يك ساله مناطق گرم و خشك مي باشند كه داراي گونه هاي فراواني هستند. نام ارزن ( Millet ) از كلمه لاتين millesimum به معناي يك هزارم ريشه گرفته و كلمه (Mill ) به معناي خرد و كوچك غالباً براي اشاره به چيزهاي فوقالعاده كوچك به كار مي رود .
اریخچه:
ارزن نباتی است که دارای دانه های خیلی کوچک بوده و دانه های آن از دانۀ سارگم (Sorghum) که این هم یک نوع ارزن میباشد، به مرابت کوچکتر میباشد و در بین غلات غلۀ دانه ریز معروف است. این نبات در افغانستان، ایران، هند و دیگر کشور های گرم که سابقه تاریخی زیادی در امر زراعت دارند، به مقدار زیاد کاشنه شده و همچنان زراعت آن در مصر به زمانهای دور باز میگردد. در چین قدیم حدود 2600 تا 2700 سال قبل از میلاد نباتات زراعتی ارزن، برنج و گندم در درجه اول بوده اند. و در بعضی جاها نظر به اسناد تاریخی زراعت ارزن در چین، یونان و روم 2600 سال قبل از میلاد میرسد و در حال حاضر کشت ارزن به مقدار زیاد در آفریقا، هندوستان، چین، ایران و بعضی از کشور های آفریقایی و آمریکای جنوبی کاشته میشود.ارزن در برخی از کشور های اروپا نیز از قدیم برای تغذیه انسانها، حیوانات و بخصوص پرندگان به مقدار زیاد کشت می گردید، اما بعد از کشت نبات کچالو و نبات جواری که در آن مناطق توسعه پیدا کرد سطح زیر کشت ارزن کاهش یافت و اهمیت خود را از دست داد.
خصوصيات نباتي ارزن
ارزن در فامیل غلات (Gramineae) و دارای ورایتی های مختلفی است. این نبات مانند سایر غلات دارای ریشه افشان و ساقه های میان خالی و بدون انشعاب و گره دار میباشد. برگهای ارزن باریک، کشیده وبه طور متناوب روی ساقه قرار دارند و به غلاف ختم میشوند که ساقه را در بر گرفته است. گل آذین ارزن به صورت خوشه سنبل لوده، میوۀ آن گندمه و داریا دانه های ریز و کوچک و گرد است. دانه های ارزن بوسیله پوشینه یا پوش کاملا پوشیده شده و رنگ دانه در نژادهای مختلق متقاوت است. ارتقاع بوته ارزن بسته به نژاد آن متفاوت است و بین 45 سانتی متر تا 2 متر و گاهی 3 متر نیز تغییر میکند.از نظر ترکیبات کیمیاوی در ارزن معمولی الکالوئید روغنی، هستیدین، امیلاز، فورمیک اسید، لینولئیک اسید مشخص شده است. به علاوه دارای فیتوسترول، سیتوسترول و ویتامین های A, B, C, میباشد.
اهميت اقتصادي
ارزن به مقصد خوراکه انسانها، حیوانات و پرندگان استفاده گردیده و از علوفه آن به مقصد تغذیه حیوانات استفاده صورت میگیرد. ارزن در مناطق خشک، نیمه خشک، درجات حرارت بلند و خاکهای ریگی مقاومت داشته و به خوبی میروید و در مقایسه به غله جات دیگر در خاکهای ضعیف، حرارت زیاد و بارندگی کم حاصل بهتر میدهد.به همین دلیل از ارزن در کشورهای آفریقایی استفاده وسیعی صورت میگیرد. از دانۀ ارزن میتوان آرد و در نتیجه نان تهیه کرد. همچنان در کشورهای آفریقایی از دانه ارزن نوعی پلو به نام (Cos Cos) تهیه مینمایند، آرد ارزن نیز به مقدار زیاد در شیرینی پزی به مصرف میرسد.دانه ارزن به مقدار زیاد در تغذیه حیوانات و پرندگان و بخصوص جوجه پرندگان اهلی و همچنان قناری و کبوتر به مصرف میرسد.در صنعت از دانۀ ارزن در ساختن الکول و همچنان نوعی نوشابه غیر الکولی استخراج مینمایند و ارزش غذائی دانۀ ارزن نسبتا زیاد بوده و برابر ارزش دانه برنچ و گندم است.
اهمیت خوراکی و طبی ارزن:
در طب سنتی مدتها قبل هندی ها و چینی ها و رومی ها از نبات ارزن استفاده میکردند و هم اکنون نیز موارد استعمال گوناگون در زمینه طبابت دارد.در هند از نبات ارزن برای معالجه سوزاک استفاده میشود و معتقدند که دانه های ارزن مدور است و در استعمال خارجی پماد یا مرهم آن در موارد روماتیزم مصرف میشود و همچنان به عنوان یک داروی محلی برای کاهش درد زایمان تجویز میگردد. خوردن نان پخته ارزن از اسهال جلوگیری میکند یا بند میاورد و سقط جنین مینماید.دانه های ارزن درمان کننده بیماریهای سینه ست و تب را پائین میاورد و درد دل را بر طرف میکند. زیاده روی در خورن ارزن تولید سنگ مثانه میکنند، خون را کثیف و مجاری عروق را مسدود مینماید و از این نظر باید با روغن و شکر و حلواهای چرب خورده شود. جوشانده ریشه و شاخه های آن را برای شستن تاولهای پوست به کار میبرند. در هند و چین از ارزن برای معالجه جمع شدن غیر طبیعی آب در فضای بین حجره بدن استفاده میشود.
انواع ارزن
ارزن در بین غله جات در پهلوی گندم و جو از ابتدایی ترین غلات است که کشت میشده است و یکی از پایدار ترین غلات مناطق آسیای مرکزی و شرقی )هند، چین و مناطق روسیه) و قسمت هایی از آفریقا از مدت ها قبل بوده است.انواع متعدد ارزن وجود دارد که از آنها به عنوان علوفه جات و غله جات استفاده میگیرد. مثلاً(Eleusine coracana) که مشهور به ارزن آفریقایی است به طور برجسته و متداوم در آفریقا و هند به دو هدف علوفه و غله جات کشت میگردد که در مقایسه با دیگر انواع ارزن نیاز به آب و هوای معتدل و مقدار قابل توجه بارندگی یا رطوبت برای رسیدن و پخته شدن دارد.
به طور عموم انواع ارزن که ارزش و اهمیت اقتصادی دارند قرار ذیل است.
1. ارزن معمولی Proso Millet (Panicum Miliaceum L)
2. ارزن دم روباهیFoxtail Millet(Setaria Italica L.Beauvau
3. ارزن مرواریدیPear Millet (Pinuisetum americanumn)
4. ارزن سرخ Sorghum sudanens pers
5. ارزن جاپانیJapanese Millet (Echinochola crusgalli)
6. ارزن انگشتیFinger Millet (Eleusine coracana)
7. ارزن نوک قهوه ای Browntop Millet (Panicum ramosum)
8. ارزن کودا یا ارزن جویباریKoda Millet(Paspalum scrobiculatum)
خاك :
ارزن مي تواند در دامنه وسيعي از خاكها رشد نمايد اما به شرايط ماندابي حساس بوده و بهترين خاكها براي رشد آن، خاكهاي لومي شني با زهكشي خوب مي باشند. ارزن در دامنه وسيعي از PH خاك، نه خيلي قليايي قادر به توليد محصول مي باشد. ارزن متحمل به شوري بوده و جوانه زني آن در شرايط نور به تأخير مي افتد.
آماده سازي زمين :
ارزن به بستري كاملاً نرم و عاري از كلوخ نياز دارد، زيرا بذور آن بسيار كوچك مي باشند. يك شخم عميق (حداقل 15 سانتيمتر) با گاوآهن برگردان دار به دنبال آن 2 تا 3 ديسك عمود بر هم مي تواند شرايط بهينه را براي كشت ارزن فراهم آورد.
مقدار بذر ، فاصله كاشت و روش كاشت :
به منظور برداشت دانه كافي و خوب مصرف 4 تا 5 كيلوگرم در هكتار كافي بوده و ميزان بهينه تراكم 175000 تا 200000 بوته در هكتار مي باشد. تراكم فوق با فاصله رديفهاي 45 سانتيمتر و فاصله هر بوته 12-10 سانتيمتر حاصل خواهد شد. عمق كاشت بذر 3-2 سانتيمتر مي باشد. ارزن عموماً بلافاصله پس از شخم و بوسيله بذر پاشي كشت مي شود. كشت ارزن مرواريد با ماشين مخصوص بذر كار غلات بهترين روش بوده و نتنها بهترين جوانه زني را تضمين مي كند بلكه پراكندگي يكنواخت و خوب گياه را نيز به همراه خواهد داشت.
توصيه هاي داشت :
نياز غذايي :
به طور كلي ارزنها به دليل طول رويش كوتاه و حجم كم ريشه به مواد غذايي كمي نياز دارند. در ارزنها كاربرد 50 كيلوگرم در هكتار كود اوره در زمان كاشت و مصرف 50 تا 100 كيلوگرم در هكتار اوره بعد ازهر چين توصيه مي شود.
آبياري :
ارزن مقاومت خوبي نسبت به كم آبي دارد ولي جهت توليد علوفه بيشتر و بهتر دور آبياري 7 تا 10 روز مناسب است
دفع علفهاي هرز :
براي دفع علفهاي هرز بهتر است در مراحل اوليه رشد گياه از كولتيواتور استفاده شود در مراحل بعدي رشد به علت سايه اندازي شديد و چين برداري هاي متعدد رشد علفها ناممكن خواهد شد و نياز به مبارزه با علفهاي هرز نخواهد بود .
مبارزه با آفات و بيماريها :
روي اين گياه هنوز بيماري خاصي گزارش نشده ولي از آفات مهمي كه در مراحل اوليه رشد به بوته ها حمله مي نمايند مي توان كرم طوقه بر ( آگروتيس ) و كرم برگ خوار ( كارادرينا ) را نام برد كه ضمن انجام مبارزه زراعي ( شامل رعايت تاريخ كاشت و شخم پائيزه ) مي توان از سم حشره كش كارباريول براي آگروتيس استفاده نمود . در ساير موارد به دليل غير اقتصادي بودن مبارزه و استفاده مستقيم از گياه جهت توليد گوشت و شير مبارزه شيميايي توصيه نمي گردد .
برداشت :
در ارزنها بهترين زمان برداشت جهت علوفه سبز ظهور پانيكول ها و بهترين زمان برداشت براي توليد دانه تغيير رنگ پانيكول ها و زرد شدن برگهاي پايين مي باشد.
شما مي توانيد همين اصلاعات يا اصلاعات بيشتر در داخل پاور پونت بنويسيد درست كردن پاورپونت ديگه با شماست
روز بخير كاربر مهمان! 
