گیاه گلابی و انواع آن
درخت گلابی در برابر سرما از سیب حساس تر است. گل های گلابی در بهار کمی زودتر از سیب باز می شوند ، به همین دلیل بیشتر در معرض خطر سرمای بهاره قرار می گیرند . در تابستان، گیاه گلابی گرما را بیشتر از سیب تحمل می کند. گل و میوه گلابی در انتهای شاخه ها و سیخک های دو ساله بوجود می آید ، بنابراین هنگام هرس درختان بارور ، باید در حفظ سیخک ها دقت کرد. میزان محصول در باغ های معمولی به 45 تن در هکتار می رسد. تعداد ارقام گلابی موجود در ایران حدود 120 نوع است.
مهمترین ارقام بومی عبارتند از : شاه میوه کرج ، شاه میوه خراسان ، شاه میوه اصفهان ، گلابی نطنز کاشان ، محمدعلی مشهد ، سه فصله کرج ، سیبری ، گلابی پیغمبری .
از گلابی های خارجی نیز که کم و بیش در ایران کشت می شوند می توان : آنژو، وینترنلیس، بارتلت، دوشس، ژاندارک، باسه، کولمار، بوره ژیفار و دوینه دوکومیس را نام برد. بارتلت که در اروپا بنام ویلیامز مشهور است، مهم ترین و پر کشت ترین گلابی در دنیا به شمار می رود.
یک نوع گلابی جنگلی که در کهکیلویه می روید و تخم آن زیاد است را انجوجک می نامند. میوه آن قابل استفاده نیست، ولی زمانی که میوه روی خاک می افتد و می پوسد، تخم آن را جمع آوری می کنند که استفاده درمانی زیادی دارد.
خواص درمانی گلابی
قسمت هایی از درخت گلابی که مورد استفاده غذایی و درمانی قرار می گیرد: 1- میوه 2- برگ 3- پوست درخت آن است. گلابی را می توان بصورت خام یا پخته ( مربا و کمپوت) مصرف کرد.
• گلابی میوه ای عالی و گوارا و پرآب است که خاصیت لینت دهندگی دارد. افرادی که یبوست دارند سعی کنند 1 تا 2 عدد گلابی در روز بخورند و بلافاصله 1 لیوان آب ولرم بنوشند که خاصیت ملین آن قوی تر شود.
• گلابی میوه ای است که به آسانی هضم و جذب بدن می شود.
• گلابی دارای دانه های بسیار ریزی است که خصوصاً نزدیک هسته آن زیاد است. این دانه ها از جنس سلولزاست و در دستگاه گوارش هضم نمی شود. از این رو با عبور از دستگاه گوارش ، معده و روده را پاک می کند و کلیه مواد زائد باقیمانده در شکم را دفع می کند.
• پوست گلابی که در معرض نور خورشید قرار دارد ، از نظر ویتامین ها غنی تر است. به علاوه قسمت عمده فیبر گلابی در پوست آن است ، لذا نباید هنگام خوردن ، پوست آن را جدا کنید.
• کسانی که مبتلا به فشار خون هستند ، اگر به طور مرتب گلابی بخورند خون آنها تصفیه خواهد شد .
• گلابی برای غدد داخلی بدن بسیار مفید است . تانن و پتاسیم آن، اسید اوریک را به هر اندازه که باشد حل می کند. به همین جهت افراد مبتلا به نقرس، آرتروز و رماتیسم می توانند از آن بهره زیادی ببرند.
• گلابی برای معالجه امراض سینه یک میوه عالی است و این خاصیت مربوط به تانن آن است و اگر گلابی کمی گس باشد برای سینه بهتر است.
• گلابی به علت دارابودن ارسنیک رعشه را درمان می کند.
• ماده مهم دیگری که در گلابی موجود است عنصر بور( BORON ) است که با افزایش جذب کلسیم ، از بروز پوکی استخوان به خصوص در زنان یائسه جلوگیری می کند.
• موادی که برای استخوان ها مفیدند، برای مغز نیز نافع اند. گلابی هم از این قاعده مستثنی نیست و از میوه هایی است که برای حافظه و تمرکز حواس مفید است.
• مواد موجود در گلابی برای تقویت بدن پس از بیماری هایی که نیرو و توان انسان را تحلیل می برد، بسیار مفید است. شاید به همین دلیل است که برای بیماران کمپوت گلابی می بریم. در دوران نقاهت بیماری هایی چون سل، کم خونی و ضعف شدید خوردن مخلوط آب گلابی و به بسیار مفید است.
• گلابی یکی از میوه های ضدعفونی کننده یا ضد مسمومیت است و این خاصیت به دلیل ادرارآور و ملین بودنش است.
• گلابی موجب شادابی و طراوت بدن و پوست می شود.
• گلابی برای بیماران دیابتی میوه بسیار مناسبی است ، چون قسمت اعظم قند آن سلولز، سوربیتول و لوولوز است . شاید به همین دلیل حکیم عالیقدر ایرانی ابوعلی سینا، گلابی یا کمپوت آن را برای اکثر بیماران مجاز دانسته و آن را" شاه میوه" خوانده است.
• گلابی ترشح بزاق را افزایش می دهد ،در نتیجه هضم غذا را آسان می کند . پس پوره آن برای سالمندان بسیار مفید است.
• فیبر موجود در گلابی لینین(LININ) است که غیرقابل حل بوده و برای کاهش کلسترول خون بسیار مؤثر است.
در مورد برگ آن؛
• جوشانده برگ گلابی برای کلیه بسیار مفید است ، چون ادرارآور ، ضدعفونی کننده و میکروب کش مثانه است. از این رو مبتلایان به عفونت ادراری حتماً باید آن را مصرف کنند. سنگ مجرای ادرار را دفع می کند ، برای این منظور100 گرم برگ جوان درخت گلابی را در یک لیتر آب به مدت 20 دقیقه دم کنید و آن را در سه وعده به میزان 1 تا 2 استکان تناول کنید.
• دم کرده برگ گلابی دارویی شفابخش برای بی خوابی است، اعصاب را آرام می کند و سردردهای میگرنی را درمان می کند.
• انجوجک که تخم گلابی جنگلی است ، دفع کننده کرم است و اعصاب متشنج را تسکین می دهد و اگر آن را کوبیده و شیره آن را بگیرند ، برای بندآمدن خونریزی زیاد در قاعدگی مفید است.
توجه !
* هضم پوست گلابی کمی مشکل است، از این رو کسانی که معده ضعیفی دارند آن را با پوست نخورند یا آن را بصورت کمپوت مصرف کنند.
* بهتر است گلابی کاملاً رسیده را مصرف کنید تا خواص آن بیشتر و هضم آن راحت تر باشد.
* بهتر است پس از خوردن گلابی آب سرد ننوشید ، زیرا در افراد حساس ایجاد نفخ می کند.
نیاز آب و هوایی :
گلابی در آب و هوایی خشك و خنك بخوبی رشد می كند. سرمای مورد نیاز گلابی برای اغلب ارقام بین 600 الی 1500 ساعت حرارت زیر 7 درجه سانتیگراد می باشد. گلهای گلابی بعد از میوه های هسته دار باز می شود و بهمین دلیل خطر سرمازدگی گلها در این درخت بسیار كمتر است. گلابی در زمستان تا دمای 25- درجة سانتیگراد را تحـمل می كند ولی شكوفه ها در 1- درجة سانتیگراد آسیب می بینند.
نیاز آبی گلابی در حد متوسط است و شرایط نامناسب رطوبت را تحمل می كند. خاكهای شنی رسی و عمیق با تحت الارض نفوذ پذیر برای كشت گلابی مناسب اند. خاكهای سنگین و خاكهایی با PH بالای 5/7 و آهكی برای این گیاه مناسب نیستند.
ازدیاد :
گلابی به روشهای كاشت بذر، قلمه و پیوند قابل ازدیاد است متداول ترین روش ازدیاد، كاشت بـذر گلابی های وحشی و پیوند ارقام تجاری روی این پایه هاست. پایه های گلابی عبارتند از گلابی وحشی، به گلابی ویلیام و پایه های رویشی گلابی Qc ، Qb ، Qa است. پیوند مرسوم گلابی از نوع شكمی است كه در بهار و یا اواخر تابستان انجام می شود.البته کشاورزان پیوند های دیگر را نیز انجام می دهند
كاشت :
فاصله مناسب كاشت برای پایه های بذری 6*5 می باشد ولی برای درختان پایه كوتاه 5*3 و در سیستم كور دون 4*2 هم كاشته می شوند.
ارقام مهم گلابی :
در ایران حدود 120 رقم گلابی شناسایی شده كه مهمترین آنها عبارتند از گلابی شاه میوه اصفهان، گلابی نطنز، گلابی سه فصله، گلابی پیغمبری، گلابی سیبری و از ارقام خارجی میتوان به رقم ویلیامز(بارتلت)، دوشس اشاره كرد.
مشخصات بعضی ارقام عبارتند از :
شاه میوه :
رنگ زرد روشن مایل به سبز، فرم مخروط، وزن 260-190 گرم، طعم شیرین لطیف و آبدار، تاریخ گل 9 تا 25 فروردین ماه،( البته گاهی زمان گل دهی تغیر می کند ) مدت گل 15 روز، زمان رسیدن 120 روز پس از گل، قابلیت انبارداری ندارد.
سیبری :
سبز مایل به زرد خالدار، وزن 210 گرم، پر آب و ریگدار با شیرینی كم، تاریخ گلدهی فروردین ماه، برداشت در پاییز و معمولاً در انبار می رسد مدت نگهداری در انبار حدود سه ماه است.
گلابی نطنزی :
ریگدار، نسج آن ترد، معطر و قابل نگهداری در انبار می باشد و در طول زمستان قابل عرضه به بازار است.
مهمترین آفات و بیماریهای گلابی :
آفات :
از مهمترین آفات گلابی میتوان به پسیل گلابی و كنه تارعنكبوتی و كرم میوه اشاره نمود.
بیماریها :
از مهمترین بیماریهای گلابی میتوان به پوسیدگی سفید ریشه اشاره نمود.
احادیث و نظرات بزرگان
" هر کس ناشتا گلابی بخورد ، فرزندش نیکو خواهد شد."
امام صادق علیه السلام فرمودند :
" گلابی معده را پاک و آن را تقویت می کند" و باز فرموده اند: " خوردن گلابی در حال سیری سودمندتر از خوردن آن در حال گرسنگی است. کسی که دلش گرفته و اندوهناک است ، باید گلابی را بعد از غذا بخورد."
مواد موجود در 100 گرم گلابی خام
| انرژی |
58 کیلو کالری |
| کربوهیدرات |
15 گرم |
| فیبر خام |
3/1 گرم |
| فیبر خوراکی |
8/2 گرم* (منبع خوب) |
| کلسیم |
11 میلی گرم |
| آهن |
25/0 گرم |
| روی |
12/0 گرم |
| پتاسیم |
125 میلی گرم* (منبع خوب) |
| فلوئور |
18 میکروگرم* (منبع خوب) |
| ویتامین A |
9/1 RE |
| ویتامین E |
4/0 میلی گرم* (منبع خوب) |
| ویتامین C |
4 میلی گرم |
| فولات |
7 میکروگرم* (منبع خوب) |
گلابی حاوی ریزمغذهایی چون فلوئور، سلنیوم ، کرم و بور است که برای سلامتی و تأمین ریزمغذی های بدن بسیار مفید است.
|
روز بخير كاربر مهمان! 
